HAUST-ELEVDIKT

HAUST

Her sit eg

Bjørka står der

Frisk endå, framleis fin

Bussen kjem



Eg sit her

Der står bjørka

Sliten no, sår, men sterk

Bussen kjem



Her sit eg

Bjørka står der

Svak i dag, sviktar snart

Bussen kjem



Eg står her

Der heng bjørka

Ferdig no, fredfull og fri

Eg går heim



Høsten er mørk og trist

Jeg blir pist

Så tar jeg fram min nist

Spanker med en kvist



Jeg surrer meg i et teppe, våt og kald

Nå fikk jeg sick lyst på sildball

Tenner talglys

Det kommer et nys



Jeg kjøper meg en dunjakke

Stor og tjukk

Du kan ikke se min nakke

Jeg blir veldig smukk



Bladene er gule

De faller ned

Jeg går inn i min hule

and I go to bed

den er magisk


den får alt til å forsvinne

alt sammen råtner og går til spille

veldig veldig tragisk



det blåser kraftig

det er veldig tungt

du føler mindre ungt

du er ikke like saftig


ei jente

saknar ein liten grå ven

ho held vakt med regnet

regnet held vakt med ho

gule støvlar og prikkete paraplyar



klokka snik seg sakte, null to femten


kjensla borar seg inn i ho

borar seg inn

enda lengre inn

ho gjømmer den med ein kopp te

earl grey og honning



treet slepp eit blad til

sakte mot bakken

det landar mjukt

ho tenkjer at det må vera godt

godt å vera eit blad



ein mann

i lyset av gatelykta varmar han seg – det er ikkje mykje varme

dråpar piplar ned frå håret

ned frå håret og ned på bakken



han klapper ein katt som kom forbi

han tek ikkje imot klappen

mannen sett seg på fortauet – katta sett seg tre meter bortafor

den støvete grå pelsen skin i lyset av gatelykta

dei held vakt med regnet



mannen legg seg på ryggen

regnet styrtar mot han som bittesmå gledesspreiarar

regnet får han til å smile

han held vakt med regnet



ein bil kjører forbi

han stoppar ikkje for mannen





ei dame

ho skjuler sannheita med eit strøk leppestift

ho hugsar – nektar

ho brukte å vera ung

dei brukte begge å vera så ung



enda eit strøk leppestift – rettar på kjolen

nippar til eit glas vin

har blitt vant til å drikke vinen einsam

kven pyntar ho seg for?



Musikken snakkar til ho

«eg kan høyra deg le

eg kan hugsa eg lo»



ho ser ut av vindauget

på gata under ei gatelykt sitt ein grå katt

han sleikar seg fornøgd på potane



ein bil kjører forbi

han stoppar ikkje for katta



ei jente kjem ut på gata

ho spring, plukkar opp katten

vatnet som høljar skremmer ho ikkje

ho sitt på gata med katten i fanget

fingrane leiker trist igjennom den blaute pelsen



dama tek på seg eit nytt lag leppestift

ser på armbandsuret – null to sytten

ser ut av vindauget

ho held vakt med regnet

regnet held vakt med ho

Et blad faller ned fra treets arm.

Det prøver å fly

flakser, flakser for å komme opp

til nærmeste sky

i stede lander den ved en sopp



Jeg ser bladet ligge der

En gang i blant tar brisen tak i det

Det skjelver, lik som en fjær

å, jeg ønsker ikke å se



Nå ligger det der grått og brunt

livløst og alene

neppe så lunt

å, du kjære vene

Høst er grått


og gjør hverdagen til noe smått

Høst er kaldt

og mine tårer smaker salt

Høst er evig

og gjør våren til noe snedig





Høst er rødt

men langt fra søtt

Høst er gult

men likevel ikke kult

Høst er brunt

men langt fra lunt



Høst er mørk

puter til tørk

Høst er treigt

skikkelig seigt

Høst er rått

langt fra godt

Nå er det høst og det er fin,


nå vil jeg være sammen med vennen min,

og sjå på det treet med mange blader,

som nå får så mange fine farger.


Jeg har med min hund og vi går tur,

langs en gammel liten mur.

Bladene på trærne begynner å falle av

og bakken ligner på et gult, brunt hav.


HØST fra Finnland ;D

Høsten den er her,

blader faller fra triste trær

Sommeren gikk så altfor fort,

nå er vi snart blåst bort.


Jeg savner sommer,

mens høsten kommer med sykdommer.

Sommeren var lek og fotball,

høsten har bare et temperaturfall



Jeg nynner på en sang

Høsten kom som et BANG!

Høsten med sin store skog,


fargar lauvet rognanne stor.

Naturen i sin store prakt

lagrer klorofyllet bort veldig raskt.



Stjernen som skinner

forsvinner i sitt sinne,

men er tilbake når

våren slår ut sitt haustlager.

Ny Haust i Hardanger

HAUST I HARDANGER




eit stort,ærverdig kvitt hotell

ein sveitservilla av dimensjonar

eit prakthotell det går gjetord om

engelske lordar på lakseferie

husmorskule om vinteren

men i 1984 brenn det

blir berre forkola aske att

eigarane har hatt andre hotell

hotell som har brunne ned

forsikringspremiar både her og der

folk mumlar, veit ikkje, men trur mykje

og hotellparet flyttar frå bygda like etter

eg er seks år, det blir første verdshendinga eg hugsar



eg er ni år

går i timesvis på kyrkjegarden vi har til nabo

pratar med bestemora som døydde i april

ho som var med i barnehagen

kvar einaste dag i eitt år fordi

barnet var eit underleg barn

som ikkje ville i barnehagen

sit ved steinen hennar no

refererer skuledagar, seier:

god natt, besta

sov godt besta



etterkvart pratar eg

også med dei andre, tanter og

oldeforeldre og tippoldeforeldre

til slutt kjenner eg nesten alle der

slektningar eller ikkje slektningar

kan seie kven som ligg kvar og

kven som ligg ved sida av kven

kan nesten seie kvifor også



er stadig folk som døyr

ein gravemann står nedi

ein gravemann står oppe

ein gaular opp, ein gaular ned

hender dei spar opp ei gamal grav

eg er der etter dei har grave og ser

kranium og kjevebein og knoklar og

veit kven sine bein eg ser

veit kven eg ser restar av



les sløyfeskrifter i gull

dei vanlege orda er

takk for alt

kvil i fred

men eg

likar betre

høgt elska

sårt sakna



medan gravemennene

kastar matjord og gamle bein

over den nye kvite kista nedi holet

plukkar far min og mor mi og eg eple

plukkar i store raude pøsar på magen

plukkar aroma og summerred

dei som er best

og prins og gravenstein

dei folk vil ha



me plukkar i pøsar, tømmer i kassar

epla klirrar når dei treffer botnen av kassa

når botnen av kassa er dekt, klirrar

epla når dei treffer epla under seg

men bør ikkje klirre for mykje

då blir det brune flekkar



bør ikkje få skurv på seg heller

men vanskelegare å hindre

regnar mykje i hardangerhjelper ikkje med

sydvest, regnjakke

regnbukse, støvlar

siler likevel nedover

droplar nedover hendene og

handledda og underarmane våre



og er mykje meir som kan gå gale

mykje sopp og skurv og flekkar og faenskap

kanskje det haglar på grønne eplekart i juni

-i oktober er dei stakkars vaksne epla

vansira, skeive, ubrukelege



eller kanskje det stormar ei septembernatt

epla som var stolte og perfekte standard 1

ligg strødd som nedfallsfrukt dagen etter

er blitt standard 3 som får

far min til å sukke



så mange eple må inn i hus

berre litt færre år for år

sauer har me ikkje lenger

dei fleste andre har også slutta

berre hobbysauer igjen her og der

hender ein sau hektar ulla fast i eit kratt

sklir og ramlar, hamnar på rygg

sprellar og kavar

dei kallar det

å hamne i

aovelto



ein sau i aovelto

kjem seg aldri opp igjen

og han veit det, veit han må

liggje der og avmagrast

liggje der og døy levande

som gardsdrifta

som bygda

nokre månader etter

kjem kanskje nokon forbi

kanskje nokon på sanking

kanskje eg på besøk frå byen

ser ein fugleflokk og ein ramn og

seier: stakkaren må ha hamna

i aovelto

Fordelar og ulemper ved bruk av Arena (digitalt verktøy) til å løyse utfordringane som er skapt av den nye vurderingsforskrifta?

Kva rutinar legg vi som skoleleiarar opp til når det gjeld føring i Arena?
Kva form skal undervegsvurderinga ha?
Korleis kan kontaktlærarane bruke undervegsvurderinga i elevsamtalen?
Korleis deltar eleven sjølv i vurderingsarbeidet?
Korleis utviklar vi dialogen med elevar og føresette?

Må vi alle endre vurderingspraksis som følgje av den nye vurderingsforskrifta?

Endringane i forskrift til Opplæringslova, vurderingsforskrifta, som gjeld frå august 2009, legg opp til ein heilt ny vurderingspraksis i skolen. Dei nye slagorda er "vurdering for læring" eller undervegsvurdering og målrelatert vurdering, halvårsvurdering med og utan samtale, sluttvurdering eller vurdering av læring og krav om dokumentasjon osv,osv. Alle som arbeider i skolen bør vere kjent med alle desse, men kva ligg eigentleg i dei krava vurderingsforskrifta stiller? Kva for vurderingskultur har vi frå før? Må vi sjølve og skolen endre vurderingspraksis som følgje av den nye forskrifta? Men før ein vel strategi er det viktig at ein finn fram til ei nokonlunde felles forståing av det forskrifta eigentleg krev. Utan å gå inn på alle paragrafar og ordlyden i desse, vel eg å presentere det eg oppfattar som dei viktigaste endringane. Aller først blir det sagt at undervegsvurdering skal vere systematisk og løpande, men ho kan vere både skriftleg og muntleg. Vidare heiter det at eleven, kvart halvår, har rett til samtale med kontaktlærar om utvikling i forhold til kompetansemåla, og at denne samtalen kan gjennomførast i samband med halvårsvurderinga utan karakter. Så skal halvårsvurderinga, som er ein del av undervegsvurderinga, gje rettleiing om korleis eleven kan auke kompetansen i faget. Eleven skal og drive eigavurdering som ein del av undervegsvurderinga, og ikkje minst skal det dokumenterast at undervegsvurdering er gitt.  Slik eg ser det, er det fleire sider ved ordbruken som må definerast? Korleis kan ein føre dialog? Korleis formulere ei rettleiiande vurdering og kor ofte? Korleis sikre at kontaktlærar har oversikt over graden av måloppnåing i dei faga eleven har? Korleis gjer vi dette arbeidet heilt konkret? Kvar startar vi i så fall? Og kan IKT vere ein verktøy som kan redde oss frå byråkratiet?  Kan du komme med forslag til framgangsmåtar som kan gjennomførast i praksis,
slik at hundreprosentslæraren kan meistre jobben sin?

Muleg tema for moduloppgava

Eg tenkjer  på å skrive ei moduloppgåve som skal sjå på korleis vi kan bruke Fronter og Arena i vurderingsarbeidet, særleg knytt til vurderingsforskriftas krav om undervegsvurdering utan karakter. Eg trur faktisk IKT som vertøy kan lette arbeidet for læraren og sikre alle krav til dokumentasjon. (Litt mindre å bli frustrert over) I tillegg kan ein forstå forskriftas formulering slik at det er kontaktlærar som skal gjennomføre samtalar med eleven, i alle fag. Fronter kan derfor vere eit godt verktøy for å samle kommentarar frå faglærarane, for å få gjennomført slike samtalar. Dersom ein og kan kombinere dette med elevens deltaking/medverknad, og føre dialog om anna utvikling, alt på Fronter, da har ein kanskje lagt gullegget? Det må likevel ikkje bli slik at vurderingsaqrbeidet utelukkande skjer digitalt. Barn og unge treng fysisk kontakt og samtale med lærarane sine, men det kan jo vere begge deler?

IKT i læringsarbeidet

Som de ser har eg tatt i bruk ein blogg frå tidlegare, som handlar om digitale tekstar i norskfaget. Tenkte det var like greitt. Arbeid på blogg er i seg sjølv motiverande, fordi forma er så uformell, og fordi dette er eit medium elevar kan bli engasjerte i. Sjølv har eg brukt bloggen litt i eiga undervisning, og mykje av aktiviteten er utforma i lag med "dataekspertane" i klassen, og samspelet har vore godt. Det i seg sjølv er eit godt utgangspunkt. Men aktivitet i seg sjølv er ikkje nok. Likevel trur eg det iallefall kan ivareta læreplanenes krav om grunnleggande ferdigheiter i bruk av datateknologi. Men så var det det med innlæring av dei andre "faga"? I medlemsbladet Utdanning frå 28.8.09, blir det stilt spørsmål ved om vi har kontroll på "dataskolen". Forskarane sår tvil om læringsutbyttet i fag som lesing og skriving, står i forhold til satsinga på digitale verktøy, og om vi har ein klar nok definisjon på kva digital kompetanse eigentleg er? Professor Sigmund Lieberg ved Pedagogisk forskingsinstitutt i Oslo meiner vi ikkje har god nok kompetanse i den pedagogiske bruken. Han seier at det vi gjer ofte blir for eksperimentelt og at vi hoppar for fort over på nye verktøy. "Det blir som å sette jetmotor på et esel. Eselet vil kjøre veldig fort, men det vil også gå i oppløsning." (2009:28:16) Professor Lieberg var sjølv med på å utarbeide handlingsplanane for IKT-innføringa i skolen på 90-talet. Lære for å bruke, bruke for å lære er fortsatt grunnpilarane, meiner han. Mangel på kompetanse er altså ei utfordring når det gjeld bruken av datateknologi i klasserommet. Ei anna, og kanskje mykje større utfordring er at ein til no har relativt lite forskingsdata å vise til når det gjeld kva effekt IKT har i opplæringa av tradisjonelle fag. Kan overdreven bruk av IKT sågar svekke innlæringa av t.d lesing og skriving? Som emne for moduloppgåva finst  eit utal av innfallsvinklar. For meg vil det vere naturleg å ta utgangspunkt i kva leiarstrategiar ein må utforme for å få auka bruk av digitale verktøy i opplæringa. Det vil  sjølvsagt vere svært viktig at ein har "hundreprosentslæraren" i tankane når ein planlegg både omfang og innføringstakt. Mange lærarar manglar kompetansen, og kvir seg derfor for å sleppe elvane laus. Samtidig trur eg lærarane er positive til bruken av datateknologi i klasserommet. For meg som skoleleiar gjeld det å finne strategiar som både sørger for at læraren får god nok kompetanse til å føle seg trygg, samtidig som ein kan ta i bruk IKT i klasserommet på ein slik måte at ein kan engasjere og motivere eleven til å lære meir. Opplæringa må sjølvsagt og vere pedagogisk og konkret for lærarane. Trur du eg er på rett spor?

HAUST I HARDANGER. Ei annleis dikttolking

Dette er eit prosjekt om samansette tekstar i norskfaget, laga i samarbeid med 2 ST3,4 ved Sunndal vidaregåande skole. Elevane har laga tekstar ut frå eigne assosiasjonar knytt til innhaldet i diktet Haust i Hardanger, t.d reportasje, dødsannonse,
HAUST I HARDANGER

eit stort,ærverdig kvitt hotell
ein sveitservilla av dimensjonar
eit prakthotell det går gjetord om
engelske lordar på lakseferie
husmorskule om vinteren
men i 1984 brenn det
blir berre forkola aske att
eigarane har hatt andre hotell
hotell som har brunne ned
forsikringspremiar både her og der
folk mumlar, veit ikkje, men trur mykje
og hotellparet flyttar frå bygda like etter
eg er seks år, det blir første verdshendinga eg hugsar

eg er ni år
går i timesvis på kyrkjegarden vi har til nabo
pratar med bestemora som døydde i april
ho som var med i barnehagen
kvar einaste dag i eitt år fordi
barnet var eit underleg barn
som ikkje ville i barnehagen
sit ved steinen hennar no
refererer skuledagar, seier:
god natt, besta
sov godt besta

etterkvart pratar eg
også med dei andre, tanter og
oldeforeldre og tippoldeforeldre
til slutt kjenner eg nesten alle der
slektningar eller ikkje slektningar
kan seie kven som ligg kvar og
kven som ligg ved sida av kven
kan nesten seie kvifor også

er stadig folk som døyr
ein gravemann står nedi
ein gravemann står oppe
ein gaular opp, ein gaular ned
hender dei spar opp ei gamal grav
eg er der etter dei har grave og ser
kranium og kjevebein og knoklar og
veit kven sine bein eg ser
veit kven eg ser restar av

les sløyfeskrifter i gull
dei vanlege orda er
takk for alt
kvil i fred
men eg
likar betre
høgt elska
sårt sakna

medan gravemennene
kastar matjord og gamle bein
over den nye kvite kista nedi holet
plukkar far min og mor mi og eg eple
plukkar i store raude pøsar på magen
plukkar aroma og summerred
dei som er best
og prins og gravenstein
dei folk vil ha

me plukkar i pøsar, tømmer i kassar
epla klirrar når dei treffer botnen av kassa
når botnen av kassa er dekt, klirrar
epla når dei treffer epla under seg
men bør ikkje klirre for mykje
då blir det brune flekkar

bør ikkje få skurv på seg heller
men vanskelegare å hindre
regnar mykje i hardangerhjelper ikkje med
sydvest, regnjakke
regnbukse, støvlar
siler likevel nedover
droplar nedover hendene og
handledda og underarmane våre

og er mykje meir som kan gå gale
mykje sopp og skurv og flekkar og faenskap
kanskje det haglar på grønne eplekart i juni
-i oktober er dei stakkars vaksne epla
vansira, skeive, ubrukelege

eller kanskje det stormar ei septembernatt
epla som var stolte og perfekte starndard 1
ligg strødd som nedfallsfrukt dagen etter
er blitt standard 3 som får
far min til å sukke

så mange eple må inn i hus
berre litt færre år for år
sauer har me ikkje lenger
dei fleste andre har også slutta
berre hobbysauer igjen her og der
hender ein sau hektar ulla fast i eit kratt
sklir og ramlar, hamnar på rygg
sprellar og kavar
dei kallar det
å hamne i
aovelto

ein sau i aovelto
kjem seg aldri opp igjen
og han veit det, veit han må
liggje der og avmagrast
liggje der og døy levande
som gardsdrifta
som bygda

nokre månader etter
kjem kanskje nokon forbi
kanskje nokon på sanking
kanskje eg på besøk frå byen
ser ein fugleflokk og ein ramn og
seier:stakkaren må
ha hamna
i aovelto

Store stygge dikt, 2005